کد مطلب:40919 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

نظر شيخ مفيد و صدوق در مورد انگيزة مأمون از پيشنهاد ولايتعهدي به امام رضا(ع) چيست؟

شيخ مفيد و صدوق اين نظر را قبول كرده‎اند كه مأمون در ابتداي امر صميميت داشت ولي بعد پشيمان شد. در تاريخ هست كه مأمون وقتي كه خودش اين پيشنهاد را كرد گفت: زماني برادرم امين مرا احضار كرد (امين خليفه بود و مأمون با اينكه قسمتي از مُلك به او واگذار شده بود وليعهد هم بود) من نرفتم و بعد لشكري فرستاد كه مرا دست بسته ببرند. از طرف ديگر در نواحي خراسان قيامهايي شده بود و من لشكر فرستادم، در آنجا شكست خوردند، در كجا چنين شد و شكست خورديم، و بعد ديدم روحية سران سپاه من هم بسيار ضعيف است؛ براي من ديگر تقريباً جريان قطعي بود كه قدرت مقاومت با برادرم را ندارم و مرا خواهند گرفت، كَت بسته تحويل او خواهند داد و سرنوشت بسيار شومي خواهم داشت. روزي بين خود و خداي خود توبه كردم ـ به آن كسي كه با او صحبت ميكند اتاقي را نشان ميدهد و ميگويد ـ در همين اتاق دستور دادم كه آب آوردند، اولاً بدن خودم را شستشو دادم، تطهير كردم (نميدانم كنايه از غسل كردن است يا همان شستشوي ظاهري)، سپس دستور دادم لباسهاي پاكيزة سفيد آوردند و در همينجا آنچه از قرآن حفظ بودم خواندم و چهار ركعت نماز بجا آوردم و بين خود و خداي خود عهد كردم (نذر كردم) كه اگر خداوند مرا حفظ و نگهداري كند و بر برادرم پيروز گرداند، خلافت را به كساني بدهم كه حق آنهاست؛ و اين كار را با كمال خلوص قلب كردم. از آن به بعد احساس كردم كه گشايشي در كار من حاصل شد. بعد از آن در هيچ جبههاي شكست نخوردم. در جبهة سيستان افرادي را فرستاده بودم، خبر پيروزي آنها آمد. بعد طاهربن الحسين را فرستادم براي برادرم، او هم پيروز شد، مرتب پيروزي و پيروزي، و من چون از خدا اين استجابت دعا را ديدم ميخواهم به نذري كه كردم و به عهدي كه كردم وفا كنم. شيخ صدوق و ديگران قبول كردهاند، ميگويند قضيه همين است، انگيزة مأمون فقط همين عهد و نذري بود كه در ابتدا با خدا كرده بود.

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج18ـ سيري در سيره ائمه اطهار(ع)
شهيد مطهري